Το Σύνδρομο των Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS) αποτελεί μια συχνή ενδοκρινοπάθεια που χαρακτηρίζεται από :
• αραιούς κύκλους
• ακμή
• τριχοφυία
• χαρακτηριστική εμφάνιση των ωοθηκών στο υπερηχογράφημα.
Η αιτιολογία του παραμένει ακόμα σκοτεινή, φαίνεται όμως ότι τα συμπτώματα που χαρακτηρίζουν το σύνδρομο συνδέονται με την αυξημένη παρουσία των ανδρικών ορμονών που λέγονται ανδρογόνα. Η διάγνωση του συνδρόμου τίθεται με τον αποκλεισμό άλλων γνωστών αιτιών που μπορούν να προκαλέσουν αύξηση των ανδρογόνων σε μία γυναίκα.
Η εφηβεία είναι μία κατάσταση κατά την οποία το ορμονικό σύστημα δεν έχει ωριμάσει πλήρως. Αυτή η ανωριμότητα του ορμονικού συστήματος προκαλεί συχνά μία εικόνα που μοιάζει με αυτήν του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών. Έτσι, οι κύκλοι είναι μεγάλοι και ακανόνιστοι ενώ συχνά εμφανίζεται ακμή και τριχοφυία. Επιπλέον, σε αυτήν την μεταβατική φάση της ζωής μιας γυναίκας, οι ωοθήκες έχουν μία εμφάνιση με αυξημένο μέγεθος και πολλά ωοθυλάκια. Για τον λόγο αυτό, η πολυκυστική εμφάνιση των ωοθηκών στο υπερηχογράφημα δεν αποτελεί κριτήριο κατάταξης στο Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών. Από τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί πριν θέσουμε την διάγνωση του Συνδρόμου σε μία έφηβη κοπέλα, καθώς η ωρίμανση του ορμονικού συστήματος που μπορεί να γίνει ακόμα και στην ηλικία των 19 ή των 21 θα προκαλέσει την εξαφάνιση των σημείων και συμπτωμάτων που μοιάζουν με αυτά του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών.
Πότε όμως θα διερευνήσουμε μία έφηβη που παρουσιάζει πιθανή εικόνα του Συνδρόμου?
Αυτό θα γίνει όταν η έφηβη συνεχίζει να έχει τα συμπτώματα για διάστημα μεγαλύτερο από δύο με τρία χρόνια από την πρώτη της περίοδο ή όταν συνυπάρχει παχυσαρκία. Ο έλεγχος γίνεται όπως και στις ενήλικες με ορμονικό έλεγχο στο αίμα αφού πρώτα αποκλειστούν άλλες πιθανές αιτίες. Η διενέργεια υπερηχογραφήματος προτιμάται να γίνεται ενδοκολπικά, μπορεί όμως να διενεργηθεί μόνο στα κορίτσια που έχουν ξεκινήσει την σεξουαλική τους ζωή.
Συχνά το Σύνδρομο αντιμετωπίζεται με την χρήση αντισυλληπτικών κάτι που όμως δεν αποτελεί θεραπεία, καθώς απλώς προκαλούν τεχνητές τακτικές αιμορραγίες και ουσιαστικά "καμουφλάρουν" το πρόβλημα: η διακοπή τους επαναφέρει την προηγούμενη κατάσταση. Όμως, η χρήση τους στην εφηβεία είναι απαραίτητη σε κάποιες περιπτώσεις, όπως στην έντονη ακμή ή την τριχοφυία. Αυτά τα συμπτώματα προκαλούν ψυχολογική επιβάρυνση σε αυτήν την ευαίσθητη ηλικία, οπότε έστω η προσωρινή τους ύφεση που συμβαίνει κατά την διάρκεια της χρήσης αντισυλληπτικών είναι επιτακτική. Είναι όμως εξίσου σημαντικό να αποφεύγεται η ταυτόχρονη συνήθεια του καπνίσματος και να γίνεται προσπάθεια διακοπής τους μετά από κάποιους μήνες. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που κάποια κορίτσια ξεκινούν την χρήση αντισυλληπτικών στην εφηβεία και συνεχίζουν μέχρι την ηλικία των 30-35 στην κυριολεξία από συνήθεια.
Άρα, όπως πρέπει να είμαστε κάπως επιφυλακτικοί στην διάγνωση του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών σε μία έφηβη, άλλο τόσο πρέπει να είμαστε 'συγκρατημένοι΄ στην μακροπρόθεσμη χρήση των αντισυλληπτικών για την αντιμετώπιση συμπτωμάτων υπερανδρογονισμού, καθώς συχνά το μόνο που χρειάζεται είναι υπομονή μέχρι την πλήρη ωρίμανση του ορμονικού συστήματος του κοριτσιού.
