Στην διερεύνηση και αντιμετώπιση της υπογονιμότητας η αφετηρία μας είναι το ζευγάρι από κοινού. Το ζευγάρι είναι αυτό που θεωρείται υπογόνιμο, παρ΄ όλο που η αιτία ή οι αιτίες έγκεινται στον άνδρα ή τη γυναίκα. Σε αυτό το άρθρο θα αναφερθούμε στις αιτίες που έχουν να κάνουν με τη γυναίκα (γυναικείος παράγων) και που ανέρχονται σε ποσοστό περίπου 40% των περιπτώσεων.
Σε ποσοστό 20% η αιτία ανευρίσκεται στον άνδρα, σε 25% και στους δύο ενώ σε ποσοστό 15% περίπου η διερεύνηση αδυνατεί να προσδιορίσει αιτία. Το ποσοστό των υπογόνιμων ζευγαριών είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, θεωρείται όμως ότι κυμαίνεται περίπου στο 15%, αριθμός σημαντικά υψηλός. Εκτιμάται ότι ο αριθμός αυτός αυξάνεται, αποτελώντας ένα σημαντικότατο πρόβλημα για τους σύγχρονους νέους.
Η πρακτική είναι να ξεκινάει η διερεύνηση μετά από ένα έτος ελευθέρων επαφών χωρίς σύλληψη. Ωστόσο, ξεκινάμε νωρίτερα όταν η γυναίκα είναι πάνω από 35 ετών ή όταν υπάρχει κάποιο στοιχείο στο ιστορικό του άνδρα ή της γυναίκας που μπορεί να αποτελεί πιθανή αιτία.
Η συχνότερη αιτία υπογονιμότητας στη γυναίκα είναι οι διαταραχές της ανωοθυλακιορρηξίας. Ήδη από το ιστορικό, που είναι το πρώτο βήμα της διερεύνησης, παίρνουμε σημαντικές πληροφορίες. Κύκλοι 28 εώς 32 ημερών μπορούν να αποκλείσουν με μεγάλη βεβαιότητα διαταραχή της ωοθυλακιορρηξίας. Απεναντίας, κύκλοι μεγαλύτεροι των 40 ημερών αποδεικνύουν με ασφάλεια το αντίθετο. Εάν οι κύκλοι είναι μικρότεροι των 26 ημερών αλλά ρυθμικοί ή είναι μεταξύ 25 εώς 35 ημερών αλλά με διακύμανση μεγαλύτερη των 4 ημερών από κύκλο σε κύκλο, η διαταραχή στην ωοθυλακιορρηξία είναι πιθανή. Σε περίπτωση αβεβαιότητας, ο έλεγχος της προγεστερόνης στο αίμα της γυναίκας στο δεύτερο μισό του κύκλου λύνει το πρόβλημα. Στο 75% των περιπτώσεων ανωοθυλακιορρηξίας η αιτία είναι το Σύνδρομο των Πολυκυστικών Ωοθηκών.
Οι ανατομικές διαταραχές αποτελούν μία μεγάλη ομάδα αιτιών υπογονιμότητας. Πολύποδες κα συμφύσεις του ενδομητρίου ανιχνεύονται με υστεροσκόπηση ή με απλό υπερηχογράφημα μετά την έγχυση φυσιολογικού ορού στη μήτρα. Ινομυώματα που βρίσκονται σε επαφή με την κοιλότητα της μήτρας κυρίως εμπλέκονται σε αποβολές αλλά και αδυναμία σύλληψης. Η συχνότερη όμως κατηγορία ανατομικών ανωμαλιών είναι οι συμφύσεις και οι στενώσεις των σαλπίγγων. Ανευρίσκονται με την υστεροσαλπιγγογραφία, απλή και ανώδυνη εξέταση. Οι βλάβες αυτές προκαλούνται από φλεγμονές των σαλπίγγων. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε το εξής: στον τράχηλο της γυναίκας μπορεί να βρεθεί ένα είδος μικροβίων που λέγονται χλαμύδια, χωρίς να προκαλούν συμπτώματα. Το ίδιο σιωπηλά μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή στις σάλπιγγες με τα αποτελέσματα που προαναφέραμε. Για το λόγο αυτό, οφείλουμε να είμαστε «γενναιόδωροι» στον έλεγχο των χλαμυδίων στον τράχηλο των νέων γυναικών, κάτι που γίνεται με απλή λήψη υγρού και καλλιέργεια.
Οι κυριότερες ενδοκρινολογικές διαταραχές σαν αιτίες υπογονιμότητας είναι η υπερπρολακτιναιμία και οι θυρεοειδοπάθειες. Και οι δύο ανευρίσκονται εύκολα με εξετάσεις αίματος. Τέλος, μία λιγότερη συχνή αιτία υπογονιμότητας είναι οι διαταραχές της τραχηλικής βλέννας.
Συνυπογράφουν η ιατρός Βασιλική Τριάντη, Ενδοκρινολόγος Διαβητολόγος MD,MSc,PhDc , Master Έρευνα στη Γυναικεία Αναπαραγωγή, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Συνεργάτης Μαιευτηρίου ΛΗΤΩ και Επιστημονική Συνεργάτης στο Ενδοκρινολογικό Τμήμα Παχυσαρκίας και Μεταβολισμού στη Β΄Μαιευτική Κλινική του Αρεταίειου Νοσοκομείου.Ειδική σε Θέματα Γυναικολογικής Ενδοκρινολογίας και Ενδοκρινολογίας της Αναπαραγωγής και ο ιατρός Λάμπρος Δημολένης, Γυναικολόγος Μαιευτήρας Ειδικός σε Θέματα Γυναικολογικής Ενδοκρινολογίας και Ενδοκρινολογίας της Αναπαραγωγής, Λάμπρος Δημολένης MD, MSc, Master Έρευνα στη Γυναικεία Αναπαραγωγή, Μέλος της Εταιρείας Γονιμότητας της Δανίας, Συνεργάτης Μαιευτηρίου ΛΗΤΩ.
