ΠΡΟΩΡΗ ΩΟΘΗΚΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ (ή αλλιώς ΠΡΟΩΡΗ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ,
Είναι λάθος της φύσης?Μπορούμε να την επιβραδύνουμε?
Ως πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια, κατάσταση που είναι πιο γνωστή σαν πρόωρη εμμηνόπαυση, ορίζεται η ανεπάρκεια των ωοθηκών πριν την ηλικία των 40 ετών. Η συχνότητά της είναι 1 στις 250 γυναίκες στην ηλικία των 35 και 1 στις 100 γυναίκες στην ηλικία των 40. Στην πλήρως ανεπτυγμένη της μορφή εμφανίζεται με απουσία περιόδου και συμπτώματα από την απουσία των ορμονών της γυναίκας που λέγονται οιστρογόνα. Ο όρος ‘ανεπάρκεια’ εννοεί ότι η λειτουργία των ωοθηκών δεν είναι φυσιολογική, αλλά όχι απαραίτητα ότι έχει παύσει εντελώς.
Ασθενείς στις οποίες έχει γίνει η διάγνωση της πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας μπορούν σποραδικά να παράγουν οιστρογόνα, να έχουν ωορρηξία και σε ένα ποσοστό 5 με 10% ακόμα και να συλλάβουν με φυσικό τρόπο και να γεννήσουν ένα υγιές παιδί.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Μία διαταραχή στην περίοδο σε μία γυναίκα που προηγουμένως είχε σταθερό κύκλο είναι συνήθως το πρώτο σημείο. Αργότερα εμφανίζονται τα συμπτώματα της ανεπάρκειας των οιστρογόνων, δηλαδή εξάψεις και διαταραχές ύπνου ενώ στη συνέχεια προστίθενται η ατροφία του κόλπου και η δυσπαρεύνεια (πόνος στην επαφή).
ΔΙΑΓΝΩΣΗ: Παλιότερα, έπρεπε να υπήρχε απουσία περιόδου για να τεθεί η διάγνωση. Πλέον αυτό δεν είναι απαραίτητο, καθώς όπως αναφέρθηκε ήδη, η έκπτωση της ωοθηκικής λειτουργίας δεν είναι πάντα πλήρης. Σε πολλές περιπτώσεις η διάγνωση αργεί να μπει (καθυστέρηση 5 ετών στο 25% των περιπτώσεων). Επιπρόσθετα, πάνω από το 50% των νέων γυναικών στις ΗΠΑ στις οποίες τελικά μπήκε η διάγνωση της πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας αναφέρουν ότι είδαν περισσότερους από 3 γιατρούς πριν γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις. Για το λόγο αυτό, νέες γυναίκες που αναφέρουν ότι έχασαν την ρυθμικότητα στον κύκλο τους για τρεις (3) ή περισσότερους συνεχόμενους μήνες δικαιούνται κατάλληλη εκτίμηση από την πρώτη κιόλας επίσκεψη. Αυτή η απώλεια της ρυθμικότητας μπορεί να είναι το πρώτο σημάδι της προοδευτικά αναπτυσσόμενης ωοθηκικής ανεπάρκειας και της σχετιζόμενης έλλειψης των οιστρογόνων.
Μετά τη λήψη ενός καλού ιστορικού που θα περιλαμβάνει και στοιχεία από το οικογενειακό αναμνηστικό, καθώς το 10% των περιπτώσεων είναι οικογενείς, θα προχωρήσουμε στην διενέργεια των κατάλληλων εργαστηριακών εξετάσεων:
Test κυήσεως σε απουσία περιόδου
Μέτρηση Προλακτίνης στο αίμα, για να αποκλειστεί η υπερπρολακτιναιμία σαν αιτία των συμπτωμάτων
Μέτρηση των ορμονών του θυρεοειδούς και τέλος
Μέτρηση της FSH στο αίμα καθώς και της οιστραδιόλης (για να αποκλειστεί μία αυξημένη FSH στη μέση του κύκλου).
Η διάγνωση της πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας προκαλεί άγχος στην ασθενή, ειδικά όταν δεν έχει ολοκληρώσει το αναπαραγωγικό της έργο. Επίσης, η έλλειψη των οιστρογόνων καθιστά της ασθενείς αυτές υψηλού κινδύνου για την ανάπτυξη οστεοπόρωσης.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Η θεραπεία συνίσταται στην υποκατάσταση των ορμονών που λείπουν, δηλαδή των οιστρογόνων και της προγεστερόνης, σε σχήμα που να μιμείται τον φυσιολογικό κύκλο, μέχρι περίπου την ηλικία των 50 ετών, οπότε αναμενόταν να μπει η ασθενής σε εμμηνόπαυση φυσιολογικά. Με τον τρόπο αυτό, αντιμετωπίζονται τα συμπτώματα (εξάψεις, αϋπνίες, ατροφία του κόλπου) αλλά και προλαμβάνεται η ανάπτυξη οστεοπόρωσης.
Ωστόσο, νέες μέθοδοι με αντιοξειδωτικές θεραπείες και ειδικά συμπληρώματα διατροφής όπως σελήνιο, ή ουμπικουινόλη και άλλα μπορούν να βελτιώσουν την κλινική εικόνα.
ΣΥΝΟΔΟΙ ΝΟΣΟΙ: Στο 90% των περιπτώσεων, η αιτιολογία της πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας είναι άγνωστη. Εντούτοις, έχει παρατηρηθεί ότι η κατάσταση αυτή σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης αυτοάνοσων νοσημάτων, όπως και ανεπάρκειας επινεφριδίων. Συσχέτιση, επίσης, έχει βρεθεί και μεταξύ του υποθυρεοειδισμού και της πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας. Για το λόγο αυτό, στην διερεύνηση περιλαμβάνεται και έλεγχος θυρεοειδούς.
