Πιστεύετε ότι τρώγοντας σακουλοτροφές δεν κινδυνεύετε?
Όταν τρώτε μια τυρόπιτα, ή ζαμπονοτυρόπιτα ή ένα κρουασάν ή πατατάκια ή όταν πίνετε ένα αναψυκτικό τύπου κόλα δεν κινδυνεύετε?
Τα τελευταία χρόνια έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχουν χημικές ουσίες, προερχόμενες από το περιβάλλον, οι οποίες μιμούνται την δράση των ορμονών και παρεμβαίνουν στην ομαλή λειτουργία του ορμονικού συστήματος τόσο του ανθρώπου, όσο και των ζώων.
Οι ουσίες αυτές ονομάστηκαν ενδοκρινικοί διαταράκτες [(ΕΔ), endocrine disruptors] και βρίσκονται στο περιβάλλον, στα τρόφιμα και τα καταναλωτικά προϊόντα, που χρησιμοποιούνται καθημερινά και σε ευρεία κλίμακα από τον άνθρωπο. Η έκθεση τόσο των ανθρώπων όσο και των ζώων, μπορεί να συμβεί μέσω του αέρα, του νερού, του εδάφους, αλλά και μέσω του πλακούντα και του μητρικού γάλακτος.
Πολυάριθμες μελέτες δείχνουν την επίδραση των ΕΔ στην εμφάνιση της εφηβείας, στο γυναικείο και ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα και στη λειτουργία του θυρεοειδούς. Εξαιτίας των σοβαρών αυτών επιδράσεων είναι απαραίτητο οι επαγγελματίες υγείας και το κοινό να ενημερωθούν για τις επιπτώσεις των ΕΔ, με σκοπό τον περιορισμό της έκθεσης στις ουσίες αυτές.
Πολλές συνθετικές χημικές ουσίες, που δεν έχουν δοκιμαστεί για τις δυσμενείς επιπτώσεις τους στο ορμονικό σύστημα, θα μπορούσαν να έχουν σοβαρές συνέπειες για την υγεία, σύμφωνα με μια νέα, από κοινού έκθεση του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).
Η από κοινού έκθεση καλεί την επιστημονική κοινότητα για περισσότερη έρευνα ώστε να κατανοηθούν πλήρως οι συσχετισμοί μεταξύ των ενδοκρινικών διαταρακτών (ΕΔ), οι οποίοι βρίσκονται σε πολλά οικιακά και βιομηχανικά προϊόντα, και συγκεκριμένων νοσημάτων και διαταραχών.
Οι ενδοκρινικοί διαταράκτες, μπορεί να μεταβάλουν τη λειτουργία του ορμονικού συστήματος αυξάνοντας τον κίνδυνο δυσμενών επιπτώσεων στην υγεία.
Οι ενδοκρινικοί διαταράκτες (ΕΔ) είναι χημικές ουσίες, είτε φυσικές είτε συνθετικές, οι οποίες παρεμβαίνουν στην ομαλή λειτουργία του ορμονικού συστήματος τόσο του ανθρώπου, όσο και των ζώων.
Μια μεγάλη κατηγορία χημικών ουσιών που μπορεί να δράσουν σαν ενδοκρινικοί διαταράκτες είναι τα προϊόντα της χημικής βιομηχανίας, όπως διαλύτες
και λιπαντικά και τα υποπροϊόντα τους. Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν τα
πολυχλωριωμένα διφαινύλια (Polychlorinated biphenyls- PCBs), τα πολυβρωμιούχα διφαινύλια (Polybrominated Biphenyls –PΒΒs) και οι διοξίνες. Τα PCBs είναι καλά μονωτικά υλικά, τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως ως ψυκτικά μέσα και λιπαντικά σε μετασχηματιστές, πυκνωτές, σαν πρόσθετα χρωμάτων, μελανιών κλπ. Τα PΒΒs έχουν χρησιμοποιηθεί σαν επιβραδυντικά ανάφλεξης σε ηλεκτρικές συσκευές, ακόμα και σε πλαστικά υφάσματα. Οι διοξίνες είναι από τους πλέον διαδεδομένους ρύπους των βιομηχανικά ανεπτυγμένων χωρών. Δεν παρασκευάζονται σκόπιμα, αλλά είναι παραπροϊόντα καύσεως κάποιων χημικών προϊόντων. Παράγονται κατά τη καύση ξύλου/λιγνίτη/άνθρακα σε μονάδες παραγωγής ενέργειας, ατελή καύση αστικών απορριμμάτων ή νοσοκομειακών αποβλήτων, αποτέφρωση πλαστικών και άλλων υλικών. Μετά την εκπομπή τους στον αέρα, οι διοξίνες καταλήγουν στα νερά, έδαφος, φυτά, και τέλος στα τρόφιμα.
Μια άλλη μεγάλη κατηγορία χημικών ουσιών που μπορεί να δράσουν σαν
ενδοκρινικοί διαταράκτες είναι τα πλαστικά, όπως η Διφαινόλη-Α (Bishenol-A, ΒΡΑ) και οι πλαστικοποιητές, όπως οι Φθαλικές ενώσεις. H ΒΡΑ χρησιμοποιείται στην βιομηχανία των πλαστικών από 50 περίπου χρόνια και συμβάλλει στην παραγωγή διαφανούς και σκληρού πλαστικού. Χρησιμοποιήθηκε σε πλαστικά μπιμπερόν, πλαστικά μπουκάλια νερού, CDs and DVDs, ιατρικές και οδοντιατρικές συσκευές, φακούς επαφής, οικιακές συσκευές και σχεδόν σε όλα τα κουτιά των αναψυκτικών. Οι Φθαλικές ενώσεις, είναι χημικές ενώσεις οι οποίες χρησιμοποιούνται για να κάνουν τα πλαστικά πιο μαλακά αλλά και για να παρατείνουν την διάρκεια των αρωμάτων. Μπορεί να βρίσκονται σε παιδικά παιχνίδια όπως μαλακές κούκλες ή παιχνίδια που τα παιδιά βάζουν στο στόμα, προϊόντα περιποίησης- υγρά σαπούνια, σκιές ματιών, βερνίκια νυχιών, σπρέι μαλλιών, συσκευασίες τροφίμων, κουρτίνες μπάνιου, κόλλες, υλικά οικοδομών. Έχουν χρησιμοποιηθεί ακόμα και στο πλαστικό περίβλημα φάρμακων και συμπληρωμάτων διατροφής καθώς και σε ιατρικές συσκευές, όπως καθετήρες και συσκευές μεταγγίσεων.
Επίσης σαν ενδοκρινικοί διαταράκτες μπορούν να δράσουν ορισμένα φάρμακα όπως η diethylstilbestrol (DES), τα βαρέα μέταλλα όπως ο μόλυβδος και ο υδράργυρος, τα φυτοοιστρογόνα (ισοφλαβόνες- γενιστεϊνη, κουμαστρόλη) αλλά και τα γεωργικά φάρμακα (παρασιτοκτόνα και μυκητοκτόνα). Συγκεκριμένα το DDT είναι ένα φυτοφάρμακο, που κατασκευάστηκε το 1945 και χρησιμοποιήθηκε ευρέως στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη ως εντομοκτόνο, τόσο προς όφελος των γεωργικών καλλιεργειών, όσο και για τον περιορισμό ασθενειών από δήγματα εντόμων, όπως η ελονοσία και ο τύφος 1. Ενδιαφέρον είναι ότι παρόλο που το DDT έχει καταργηθεί στη Ευρώπη και στην Αμερική από τις αρχές της δεκαετίας του 70, ακόμα χρησιμοποιείται σε ορισμένες χώρες της Αφρικής, Ασίας και Νοτίου Αμερικής.
Οι ΕΔ συνήθως είναι μίγματα χημικών ουσιών με πολλαπλές επιδράσεις. Μπορεί να είναι πολύ διαδεδομένη η χρήση τους, οι πηγές έκθεσης να είναι πολλαπλές και να ποικίλλουν στα διάφορα σημεία του πλανήτη. Μπορεί να μην μεταβολίζονται ή οι μεταβολίτες τους να είναι επίσης τοξικές ουσίες. Συνήθως έχουν μεγάλο χρόνο ημίσειας ζωής, δηλαδή μένουν στον οργανισμό για μεγάλο χρονικό διάστημα και σε ορισμένες περιπτώσεις για πολλά χρόνια. Η έκθεση στους ενδοκρινικούς διαταράκτες μπορεί να συμβεί από την τροφή, το νερό, τον αέρα και το έδαφος, αλλά επιπροσθέτως μέσω του πλακούντα και του θηλασμού. Ιδιαίτερα εκτεθειμένα είναι ορισμένα άτομα σε χώρους εργασίας, όπως οι εργάτες στην χημική βιομηχανία ή οι αγρότες που έρχονται σε επαφή με φυτοφάρμακα.
Επιπλέον οι ΕΔ είναι πιθανόν να επηρεάζουν την έκφραση των γονιδίων (επιγενετικό μηχανισμό) και οι επιδράσεις αυτές να κληρονομούνται, όπως προκύπτει από παρατηρήσεις στα πειραματόζωα.
Η ανθρώπινη υγεία εξαρτάται από την εύρυθμη λειτουργία του ενδοκρινικού συστήματος μέσω της απελευθέρωσης ορισμένων ορμονών που είναι απαραίτητες για διάφορες λειτουργίες όπως το μεταβολισμό, την ανάπτυξη, τον ύπνο και τη διάθεση. Μερικές ουσίες, οι οποίες μπορούν να αλλάξουν το ορμονικό σύστημα (ενδοκρινικοί διαταράκτες), απαντώνται στη φύση, ενώ συνθετικές ουσίες μπορούν να βρεθούν στα φυτοφάρμακα, τις ηλεκτρονικές συσκευές, τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας και τα καλλυντικά. Μπορούν επίσης να βρεθούν ως πρόσθετα ή προσμείξεις στα τρόφιμα.
Η μέχρι σήμερα πιο ολοκληρωμένη αναφορά σχετικά με τους ενδοκρινικούς διαταράκτες, αναδεικνύει κάποιες συσχετίσεις μεταξύ της έκθεσης σε αυτές τις ουσίες και διαφόρων προβλημάτων υγείας, συμπεριλαμβανομένης της κρυψορχίας σε νέους άνδρες, του καρκίνου του μαστού στις γυναίκες, του καρκίνου του προστάτη, αναπτυξιακών επιδράσεων στο νευρικό σύστημα στα παιδιά και καρκίνων των ενδοκρινών αδένων, όπως του θυρεοειδούς.
Ο άνθρωπος μπορεί να εκτεθεί με πολλούς τρόπους στους ενδοκρινικούς διαταράκτες.
Οι ενδοκρινικοί διαταράκτες μπορούν να εισέλθουν στο περιβάλλον, κυρίως μέσω βιομηχανικών και αστικών λυμάτων, γεωργικών απορροών και της καύσης ή της απόρριψης αποβλήτων. Η έκθεση του ανθρώπου μπορεί να συμβεί μέσω της κατανάλωσης τροφής και νερού, εισπνοής αερίων και σωματιδίων και της επαφής με το δέρμα.
“Τα χημικά προϊόντα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης ζωής και στηρίζουν πολλές εθνικές οικονομίες, αλλά η σαθρή διαχείρισή τους απειλεί την επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης για όλους”, είπε ο Εκτελεστικός Διευθυντής του UNEP, Achim Steiner, ενώ πρόσθεσε ότι “το επενδύειν σε νέες μεθόδους έρευνας μπορεί να ενισχύσει την κατανόηση του κόστους από την έκθεση στους ενδοκρινικούς διαταράκτες και να συμβάλει στη μείωση των κινδύνων, μεγιστοποιώντας τα οφέλη και αναδεικνύοντας πιο έξυπνες επιλογές και εναλλακτικές λύσεις που αντανακλούν τη μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία”.
“Χρειαζόμαστε επειγόντως περισσότερη έρευνα για να αποκτήσουμε μια πληρέστερη εικόνα των επιπτώσεων των ενδοκρινικών διαταρακτών στην υγεία και το περιβάλλον. ” Dr Maria Neira, Διευθύντρια του ΠΟΥ για τη Δημόσια Υγεία και το Περιβάλλον “Έχουμε όλοι την ευθύνη για την προστασία των μελλοντικών γενεών.”
Εκτός από την έκθεση σε χημικές ουσίες, και άλλοι περιβαλλοντικοί και μη-γενετικοί παράγοντες, όπως η ηλικία και η διατροφή, θα μπορούσαν να είναι μεταξύ των αιτίων για τις πιθανές παρατηρούμενες αυξήσεις στα νοσήματα ή τις διάφορες διαταραχές. Αλλά, το να επισημάνουμε με ακρίβεια τη σχέση αιτίας και αποτελέσματος είναι εξαιρετικά δύσκολο λόγω του μεγάλου κενού γνώσης που υπάρχει. Οι έρευνες δείχνουν τόσο ότι κοινότητες σε όλο τον κόσμο εκτίθενται σε ενδοκρινικούς διαταράκτες όσο και τους συναφείς κινδύνους τους. Ο ΠΟΥ θα συνεργαστεί με τους εταίρους για να ερευνήσει τις σχέσεις των ενδοκρινικών διαταρακτών με την ανθρώπινη υγεία, προκειμένου να μετριαστούν οι κίνδυνοι.
Η έκθεση θέτει επίσης παρόμοιες ανησυχίες σχετικά με τον αντίκτυπο των ενδοκρινικών διαταρακτών στην πανίδα. Η υπογονιμότητα, αλλά και άλλες ανωμαλίες σε είδη τόσο στην ξηρά (π.χ. ελάφια) όσο και τη θάλασσα (θαλάσσιοι λέοντες) μπορεί επίσης να είναι εν μέρει λόγω της έκθεσής τους σε διάφορα μίγματα PCBs, στο εντομοκτόνο DDT, άλλους οργανικούς ρύπους, αλλά και μέταλλα όπως ο υδράργυρος. Εν τω μεταξύ, οι απαγορεύσεις και οι περιορισμοί σχετικά με τη χρήση των ενδοκρινικών διαταρακτών έχουν συσχετιστεί με την ανάκαμψη των πληθυσμών άγριας ζωής και τη μείωση των προβλημάτων υγείας.
Η μελέτη κάνει μια σειρά από συστάσεις για τη βελτίωση της παγκόσμιας γνώσης γι’ αυτές τις χημικές ουσίες, τη μείωση των πιθανών κινδύνων και των σχετικών δαπανών. Αυτές περιλαμβάνουν:
• Δοκιμές: Οι γνωστοί ΕΔ είναι μόνο η «κορυφή του παγόβουνου» και απαιτούνται πιο ολοκληρωμένες μέθοδοι ελέγχου για τον εντοπισμό και άλλων πιθανών ενδοκρινικών διαταρακτών, τις πηγές τους καθώς και τους τρόπους έκθεσης.
• Έρευνα: Απαιτούνται περισσότερα επιστημονικά στοιχεία για τον προσδιορισμό των επιπτώσεων των συνδυασμών των ΕΔ στον άνθρωπο και την άγρια πανίδα (κυρίως από βιομηχανικά υποπροϊόντα).
• Αναφορές: Πολλές πηγές ΕΔ είναι άγνωστες, λόγω των ανεπαρκών αναφορών και πληροφοριών σχετικά με τις χημικές ουσίες στα προϊόντα, υλικά και αγαθά.
• Συνεργασίες: Η ανταλλαγή περισσότερων δεδομένων μεταξύ των επιστημόνων και μεταξύ των χωρών μπορεί να καλύψει το κενό δεδομένων, κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες και τις αναδυόμενες οικονομίες.
“Η έρευνα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο τα τελευταία χρόνια και δείχνει ότι η ενδοκρινική διατάραξη είναι πολύ πιο εκτεταμένη και περίπλοκη από ό,τι είχαμε συνειδητοποιήσει πριν από μια δεκαετία”, δήλωσε ο καθηγητής Åke Bergman του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης και Αρχισυντάκτης της έκθεσης. “Καθώς η επιστήμη συνεχίζει να προοδεύει, είναι καιρός τόσο για τη διαχείριση των χημικών ενδοκρινικών διαταρακτών όσο και για περαιτέρω έρευνα σχετικά με την έκθεση και τις επιπτώσεις αυτών των χημικών ουσιών στην άγρια ζωή και τους ανθρώπους.”
Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν πολλές επιστημονικές μελέτες, σε διάφορα σημεία του πλανήτη, που αναφέρουν ότι οι ενδοκρινικοί διαταράκτες (πολυχλωριωμένα διφαινύλια, παράγωγα της διοξίνης, DDT, μόλυβδος) επιδρούν ιδιαίτερα στον οργανισμό των παιδιών και μπορεί να προκαλέσουν διαταραχές στην εμφάνιση της εφηβείας (όπως πρώιμη ή καθυστερημένη εφηβεία και άλλες διαταραχές). Η ρύπανση του περιβάλλοντος με βιομηχανικά απόβλητα μπορεί να φθάσει στον άνθρωπο και μέσω της κατανάλωση ψαριών. Παρατηρήθηκε ότι όταν εκτεθεί η μητέρα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης στις χημικές αυτές ουσίες (μέσω της τροφής), μπορεί στις κόρες, να οδηγήσει σε εμφάνιση διαταραχών της εφηβείας καθώς και σε αύξηση του σωματικού βάρους.
Η έκθεση σε ΕΔ μπορεί να επηρεάσει το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα, προκαλώντας διαταραχές στην έμμηνο ρύση (DDT και πολυχλωριωμένα διφαινύλια) και επηρεάζοντας την ηλικία εμφάνισης της εμμηνόπαυσης.
Η δισφαινόλη Α (ΒΡΑ), όπως προαναφέρθηκε είναι προϊόν της χημικής βιομηχανίας, το οποίο χρησιμοποιείται εκτεταμένα σε πολλές βιομηχανικές εφαρμογές και έχει κυρίως οιστρογονική δράση. Ενδιαφέρον είναι ότι η BPA έχει ανιχνευθεί στο αμνιακό υγρό κατά την κύηση, στον πλακούντα, στον ομφάλιο λώρο, στο μητρικό γάλα, αλλά και στο ωοθυλακικό υγρό.
Παρατηρήσεις σε πειραματόζωα και μελέτες σε ανθρώπους, συσχετίζουν την έκθεση στην BPA με την εμφάνιση του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών, η οποία είναι η συχνότερα εμφανιζόμενη ενδοκρινική διαταραχή σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας.
Επιπλέον η έκθεση στην BPA, μπορεί να επηρεάσει την ομαλή χρωμοσωμική λειτουργία των ωοθυλακίων, αλλά και την ποιότητα των ωαρίων που λαμβάνονται κατά τη διαδικασία της ωοληψίας και κατά συνέπεια και το ίδιο το αποτέλεσμα της εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Τέλος η έκθεση στο φάρμακο DES, συνδέθηκε με την εμφάνιση συγγενών ανωμαλιών στο έμβρυο.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε αυξημένη συχνότης διαταραχών στο ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα, όπως κρυψορχία (συγγενής ανωμαλία όπου δεν έχει συμβεί η κάθοδος των όρχεων στο όσχεο), υποσπαδίας (ατελής ανάπτυξη του τελικού τμήματος της ουρήθρας), ελαττωμένη ποιότητα σπέρματος και καρκίνος όρχεως. Η αύξηση της συχνότητας αυτών των διαταραχών αποδόθηκε σε τοξικές ουσίες προερχόμενες από το περιβάλλον ή/και σε γενετικές ανωμαλίες.
Παρατηρήθηκε ότι οι διαταραχές στο ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα είναι συχνότερες σε παιδιά που κατοικούν κοντά σε χώρους υγειονομικής ταφής αποβλήτων, καθώς και σε παιδιά των οποίων οι γονείς εκτίθενται σε φυτοφάρμακα, παρασιτοκτόνα και άλλες τοξικές χημικές ουσίες. Ειδικότερα παρατηρήθηκε σε ορισμένες Ευρωπαϊκές χώρες ότι οι διαταραχές αυτές είναι συχνότερες σε κατοίκους περιοχών κοντά (3km) σε χώρους υγειονομικής ταφής αποβλήτων.
Στην Δανία βρέθηκε αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης κρυψορχίας σε γιούς γυναικών, οι οποίες ασχολούνταν με επαγγέλματα σχετικά με την κηπουρική και εκτίθεντο σε φυτοφάρμακα. Σε παρόμοια αποτελέσματα οδηγεί και η έκθεση των πατέρων στα φυτοφάρμακα και στο κάπνισμα. Επίσης σε πολλές μελέτες, το κάπνισμα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης συσχετίστηκε με την εμφάνιση κρυψορχίας και υποσπαδία καθώς και με μείωση του όγκου των όρχεων και συνεπώς την εμφάνιση υπογονιμότητας στους άρρενες απογόνους.
Μελέτη στην Ιταλία έδειξε ότι η έκθεση αγοριών, κατά την παιδική ηλικία, στη ρύπανση του περιβάλλοντος (κυρίως στις διοξίνες), μπορεί να οδηγήσει σε ελάττωση της ποιότητας του σπέρματος.
Στην Ισπανία μελετήθηκαν νεογέννητα αγόρια με ανωμαλίες του ουρογεννητικού συστήματος και βρέθηκαν αυξημένα παρασιτοκτόνα και άλλες τοξικές χημικές ουσίες στον πλακούντα των παιδιών με τις ανωμαλίες αυτές, σε σχέση με τα υγιή παιδιά. Στη Σουηδία παρατηρήθηκαν αυξημένα επίπεδα ενός παρασιτοκτόνου σε άνδρες με καρκίνο όρχεως, ενώ στις μητέρες τους βρέθηκαν αυξημένα επίπεδα πολυχλωριωμένων διφαινυλίων και πολλών φυτοφαρμάκων.
Τα τελευταία χρόνια διαπιστώνεται ότι χημικές ουσίες που αποτελούν μέρος του καθημερινού περιβάλλοντος των ανθρώπων μπορούν να επιδράσουν και στην θυρεοειδική λειτουργία, επηρεάζοντας την πρόσληψη του ιωδίου από τον θυρεοειδή, την δράση της θυρεοειδικής υπεροξειδάσης, την σύνδεση με τον υποδοχέα των θυρεοειδικών ορμονών, καθώς και την μεταφορά και τον μεταβολισμό των θυρεοειδικών ορμονών.
Τα Θειοκυανικά άλατα περιέχονται στο τσιγάρο και σε λαχανικά όπως το λάχανο, μπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλών και το κουνουπίδι. Tα νιτρικά άλατα έχουν χρησιμοποιηθεί σε συντηρητικά τροφίμων και λιπάσματα και ανιχνεύονται σε λαχανικά και σε ορισμένες περιοχές στο πόσιμο νερό. Tα θειοκυανικά και νιτρικά άλατα μπορεί να επηρεάσουν την θυρεοειδική λειτουργία, ιδιαίτερα στα παιδιά και σε άτομα με χαμηλή πρόσληψη ιωδίου.
Κάποιοι πιθανοί διαταράκτες της θυρεοειδικής λειτουργίας έχουν μελετηθεί αποκλειστικά in vitro ή σε πειραματόζωα και η δράση τους στον άνθρωπο παραμένει υπό διερεύνηση. Παρατηρήσεις σε πειραματόζωα έδειξαν ότι η έκθεση σε ενδοκρινικούς διαταράκτες (κυρίως σε ορισμένα ζιζανιοκτόνα) οδηγεί σε υπερπλασία, υπερτροφία των θυλακωδών κυττάρων και πιθανόν και εμφάνιση όγκων θυρεοειδούς.
Οι διοξίνες αποθηκεύονται στον ανθρώπινο οργανισμό -για την ακρίβεια στο λίπος- και δρουν σωρευτικά, παρεμβαίνοντας στη λειτουργία του ενδοκρινικού συστήματος, όχι μόνο αυτού που έχει εκτεθεί σε αυτές, αλλά πιθανόν και των απογόνων του. Οι ενδοκρινικοί διαταράκτες, όπως ονομάζονται, μιμούνται τη λειτουργία των φυσικών ορμονών και παίρνουν τη θέση τους στους υποδοχείς των κυττάρων, στους οποίους δεσμεύονται οι ορμόνες για να λειτουργήσουν.
Από την εμβρυϊκή μέχρι την εφηβική ηλικία, καθώς και στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, είμαστε ιδιαίτερα ευάλωτοι στους ορμονικούς διαταράκτες. Μάλιστα, οι ουσίες αυτές μπορούν και διαπερνούν τον πλακούντα και επιδρούν στο έμβρυο και μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα, όπως κρυψορχία, υποσπαδία (ατελής κατασκευή της ουρήθρας) ή ολιγοσπερμία.
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα?
Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίµων (ΕΦΕΤ), υπάρχει συνεχής ενημέρωση από τις γερμανικές αρχές, ενώ οι προληπτικοί δειγματοληπτικοί έλεγχοι στην Ελλάδα συνεχίζονται.
Τα μέχρι τώρα αποτελέσματα δεν έχουν δείξει κάτι ανησυχητικό.
Το κρέας έχει µπει στο μικροσκόπιο, ενώ κίνδυνος για τα αυγά δεν υπάρχει, καθώς δεν εισάγουμε.
Η μακροχρόνια έκθεσή μας στη διοξίνη επηρεάζει το ανοσοποιητικό, το ενδοκρινικό, το νευρικό και το αναπαραγωγικό σύστημα, ενώ οι ενδοκρινικοί διαταράκτες συνδέονται και με την εμφάνιση καρκίνου του προστάτη, του μαστού, των όρχεων και του θυρεοειδούς.
Λάβετε τα μέτρα σας
Ακολουθούμε πρακτικούς κανόνες, ώστε να περιορίσουμε όσο γίνεται περισσότερο την έκθεσή μας στις τοξικές ουσίες που βρίσκονται γύρω μας.
* Δεν χρησιμοποιούμε εντομοκτόνα στο σπίτι και στον κήπο μας.
* Αποφεύγουμε την κατανάλωση ζεστών ροφημάτων από πλαστικά ποτήρια και προτιμούμε τα γυάλινα.
* Διατηρούμε τα τρόφιμα σε γυάλινα δοχεία φύλαξης.
* Δεν πλένουμε τα πλαστικά σκεύη σε πλυντήριο πιάτων.
* Αποφεύγουμε όσο γίνεται την κατανάλωση κονσερβοποιημένων τροφίμων.
* Προτιμούμε τα βιολογικά προϊόντα.
* Κάνουμε ντους, πρωί-βράδυ, και λουζόμαστε τακτικά, καθώς το δέρμα είναι διαπερατό από τους ατμοσφαιρικούς ρύπους.
* Όταν οι ατμοσφαιρικοί ρύποι είναι σε αυξημένα επίπεδα, περιορίζουμε τις μετακινήσεις μας με αυτοκίνητο.
* Όσοι ανήκουμε στις ευπαθείς ομάδες, αποφεύγουμε να κυκλοφορούμε όταν τα επίπεδα των ατμοσφαιρικών ρύπων είναι αυξημένα.
* Ενημερωνόμαστε διαρκώς και αποφεύγουμε πιθανές πηγές διοξινών.
Παρόλο που η μελέτη της επίδρασης της περιβαλλοντικής ρύπανσης στο ορμονικό σύστημα του ανθρώπου είναι δύσκολη, λόγω του ότι μπορεί να μεσολαβήσει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα από την έκθεση έως την εμφάνιση των συμπτωμάτων, οι έως τώρα επιστημονικές έρευνες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το ορμονικό σύστημα του ανθρώπου επηρεάζεται σημαντικά από την περιβαλλοντική ρύπανση.
Οι ενδοκρινικοί διαταράκτες μπορούν να εισέλθουν στον ανθρώπινο οργανισμό όχι μόνο από τις προφανείς οδούς έκθεσης (την τροφή, το νερό, τον αέρα ή το έδαφος), αλλά επιπροσθέτως μέσω του πλακούντα και μέσω του θηλασμού.
Ο άνθρωπος είναι ιδιαίτερα ευάλωτος κατά την παιδική ηλικία και κατά την εμβρυική ζωή. Είναι λοιπόν σημαντικό αφενός να ενημερωθεί το ευρύ κοινό για τους κινδύνους από την περιβαλλοντική ρύπανση και αφετέρου να ληφθούν μέτρα προστασίας από την πολιτεία.
